به گزارش ایرنا، عملیات کربلای 5 ، یکی از بزرگترین عملیاتهای رزمندگان در طول جنگ تحمیلی در روز 19 دی ماه سال 1365 در منطقه عملیاتی شلمچه و شرق بصره با رمز مقدس «یا زهرا س» توسط یگانهای سپاه و بسیج آغاز و به مدت 75 روز ادامه داشت.
متعاقب عملیات قهرمانانه رزمندگان اسلام در کربلای 5، جهان استکبار بدون رعایت ملاحظات معمول ، حمایت از صدام را علنی ساخت و قدرت های جهانی مستقیما وارد میدان جنگ شدند که نبرد ایران و امریکا در خلیج فارس از آن جمله بود.
همین عملیات بود که شورای امنیت را ناچار به تصویب قطعنامه 598 کرد که در آن برای اولین بار تا حدودی نظرات جمهوری اسلامی ملحوظ شده بود.
و از سوی دیگر پس از عملیات کربلای 5 بود که مجوز استفاده وسیع از سلاح های کشتار جمعی به عراق داده شد.
** اهمیت کربلای 5 در حفظ برتری سیاسی نظامی ایران
موقعیت برتر سیاسی ، نظامی ایران که در فتح فاو در عملیات والفجر 8 دراواخر سال 1364 حاصل شد، با وجود تلاش های دشمن در چارچوب استراتژی دفاع متحرک ، حملات هوایی به مراکز صنعتی، حمله به منابع نفتی و نفتکش های ایران و دیگر اقدامات تبلیغاتی و روانی، همچنان به سود جمهوری اسلامی حفظ شد.
حفظ برتری سیاسی ، نظامی جنگ به سود جمهوری اسلامی و مقابله با ایجاد هرگونه رکود در جبهه های نبرد از مهمترین عواملی بود که ضرورت انجام عملیات با شرط کسب پیروزی را ایجاب می کرد.
عملیات کربلای 4 به این منظور طرح ریزی واجرا شد . اما عوامل تاکتیکی و استراتژیکی مختلفی چون ماجرای مک فارلین و تجربه دشمن از عملیات فاو باعث ناکامی کربلای 4 شد، زیرا منابع اطلاعاتی و جاسوسی امریکا دقیق ترین و جزیی ترین خبرها را درباره عملیات کربلای 4 در اختیار عراقی ها قرار دادند. دشمن پس از آن که عملیات کربلای 4را با شکست مواجه کرد، درصدد برآمد تا ابتکار عمل را به دست گیرد و از فرصت به دست آمده بهره برداری کند.
شواهد نیز نشان می داد که چنانچه در شرایط موجود، تغیری ایجاد نمی شد؛ دشمن ، برتری را از آن خود می ساخت.
زیرا عراقی ها تبلیغات گسترده ای را تحت عنوان شکست عملیات سرنوشت ساز ایران آغاز کرده بودند. آنها با تشدید حملات هوایی و ادامه جنگ شهرها و تلاش برای باز پس گیری فاو، سعی کردند موازنه قوا را به طور کامل به نفع خود تغییر دهند.
در چنین موقعیتی چیزی که اوضاع را هنگام انتخاب منطقه عملیات پیچیده و دشوار می کرد، این مساله بود که در چنین شرایطی ، تنها انجام یک عملیات نمی توانست راهگشا باشد بلکه در عین حال عملیات باید از شرط تضمین پیروزی و همچنین شرایط و ویژگی های لازم در جهت حفظ اوضاع به سود جمهوری اسلامی نیز برخوردار باشد.
در دوران دفاع مقدس منطقه عمومی شرق بصره همواره از اهمیت سیاسی ونظامی ویژه ای برخوردار بود و در ذهن فرماندهان جنگ نیز مهم ترین منطقه عملیاتی جبهه های جنگ به شمار می رفت. در این منطقه ، شلمچه نزدیک ترین راه برای تصرف یا نزدیکی به شهر بصره بود.
** منطقه عملیات کربلای 5
منطقه عملیاتی شلمچه که در جنوب شرقی شهر مهم بصره قرار گرفته و تقریبا نزدیک ترین محور وصولی به این شهر به شمار می آید، به مناطق و محورهای زیر محدود می باشد:
از شمال، به آب گرفتگی جنوب زید.از شرق، به دژ مرزی ایران و عراق.از جنوب، به رودخانه اروند و اروند صغیر.از غرب، به کانال زوجی و شهرهای تنومه و الحارثه.
این منطقه از تعداد زیادی نهر، کانال، خاکریز، جاده وموانع طبیعی و غیر طبیعی تشکیل شده است که همه آن ها در بخش شمالی اروند قرار دارند.همچنین، آب گرفتگی های متعددی در این منطقه وجود دارند که از سوی ارتش عراق به عنوان موانعی در مقابل هر گونه نفوذ قوای جمهوری اسلامی ایجاد شده اند.
** استعداد دشمن
منطقه عملیاتی در حوزه پدافندی سپاه سوم عراق بود و سه لشکر 11 پیاده، 5 مکانیزه و 3 زرهی در این منطقه مستقر بودند. با شروع عملیات، تعداد دیگری از لشکرهای عراق به تدریج در منطقه عملیاتی حضور یافتند.
** استعداد رزمندگان سپاه و بسیج
براساس اطلاعات موجود، 200 گردان نیرو زیر نظرقرارگاه خاتم الانبیاء به عنوان قرارگاه مرکزی در این عملیات حضور داشتند.
قرارگاه کربلا تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء هدایت (لشکر 25 کربلا/ لشکر 41 ثارالله علیه‌السلام/ لشکر 31 عاشورا/ تیپ مستقل 33 المهدی (عج)/ تیپ مستقل 18 الغدیر/ تیپ مستقل 48 فتح) را برعهده داشت.
قرارگاه نجف تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء هدایت نیروهای (لشکر 17 علی بن ابی طالب علیه‌السلام/ لشکر 5 نصر/ لشکر 105 قدس/ لشکر 155 ویژه شهدا/ لشکر 21 امام رضا علیه‌السلام/ تیپ مستقل 57 حضرت ابوالفضل علیه‌السلام/ تیپ مستقل 12 قائم (عج)) را برعهده گرفت.
قرارگاه قدس تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیا هدایت نیروهای (لشکر 27 محمد رسول الله / لشکر 7 ولی عصر (عج) / لشکر 8 نجف اشرف / لشکر 14 امام حسین علیه‌السلام / لشکر 32 انصارالحسین علیه‌السلام/ تیپ مستقل 44 قمربنی هاشم علیه‌السلام) را عهده دار شد.
گردان مستقل 38 زرهی ذوالفقار، تیپ 20 زرهی رمضان و تیپ توپخانه 15 خرداد تحت امر قرارگاه خاتم الانبیاء بودند و در مجموع، 24 گردان توپخانه، آماده آتش وجود داشت. در جریان عملیات نیز قرارگاه عملیاتی نوح و تیپ های مستقل 110 خاتم الانبیاء و22 بدر به نیروهای عمل کننده ملحق شدند.
** شرایط دشمن در شلمچه
دشمن با توجه به اهمیت منطقه ، زمین شرق بصره را مسلح به انواع موانع و استحکامات کرده بود و با رها کردن آب در منطقه ، انجام هرگونه عملیاتی را غیر ممکن ساخته و فضای امنی را برای خود به وجود آورده بود تا بتواند حرکت هر نیروی مهاجم را پیش از دستیابی به خط اول خود سرکوب کند.
اولین خط دفاعی دشمن ، دژی بود که در یک سمت آن ، سنگرهای بتونی برای استراحت نیرو و در سمت مقابل ، سنگرهای دیده بانی و تیربار با مهمات آماده و سنگرهای تانک احداث شده بود. این دژ، دشمن را از موقعیت ممتازی برای اشراف و تسلط کامل بر منطقه برخوردار می کرد.
پشت خط اول ، چند موضع هلالی شکل احداث کرده بود که قطر هر یک به 300 تا 400 متر و ارتفاع آن به 5 تا 6 متر می رسید. پشت مواضع هلالی، برای تردد و استمرار تانک، جاده ساخته شده بود و به این وسیله تانک می توانست با استقرار روی مواضع مشخص شده ، کل منطقه درگیری را زیرپوشش گلوله مستقیم و تیربار قرار دهد.
دومین خط دشمن به فاصله 100 متر از خط اول و به موازات آن احداث و سیل بندی به عرض 205 متر و ارتفاع 4 متر که دارای موضع پیاده ، کانال مواصلاتی و مواضع تانک بود. این سیل بند از جنوب جاده شروع می شد و به سمت اروند ادامه داشت.
سومین خط دشمن ، خاکریزی بود به موازات خط دوم و دارای مواضع پیاده و تانک که جلوی آن ، کانال متروکه ای به عرض 4 و عمق 2 متر احداث شده بود.
چهارمین رده دشمن پشت نهر دوعیجی قرار داشت و شامل نهر، دژ و چندین موضع هلالی پی درپی که بر توانایی دشمن برای مقابله و دفاع می افزود.
پنجمین رده دشمن پشت نهر جاسم قرار داشت ؛ ضمن آنکه در حد فاصل خط چهارم و پنجم ، قرارگاه های دشمن بویژه قرارگاه تاکتیکی سپاه سوم (مقر فرماندهی لشکر 11) ، دارای مواضع مستحکمی بود و پدافند مستقل داشت. پس از خط جاسم تا کانال زوجی ، مرکز توپخانه ، لجستیک و عقبه لشکر 11 قرار گرفته بود و رده ششم و هفتم دشمن شامل کانال زوجی و مثلثی های غرب کانال زوجی بود.
درمنطقه شلمچه ، دشمن زمین را به شکل پنج ضلعی درآورده بود که از استحکامات بسیار پیچیده ای برخوردار بود.
** حملات شیمیایی دشمن بعثی
به دلیل مقاومت وصف ناپذیر رزمندگان در برابر پاتک های سنگین ، عراق به مدت 2 ماه اقدام به حملات شیمیایی بسیار گسترده با گاز خردل کرد که حتی مناطقی از حومه شهر آبادان و خرمشهر را نیز دربر گرفت.
**نتایج عملیات کربلای 5
عبور از موانع نفوذ ناپذیر دشمن در شرق بصره و حضور در حومه این شهر به گونه‌ای اهمیت یافت که متعاقب این عملیات:
-موقعیت سیاسی و نظامی‌عراق تضعیف شد و در نتیجه حملات گسترده این کشور به مراکز اقتصادی، صنعتی و مسکونی ایران بار دیگر آغاز شد.
– اوضاع جبهه های نبرد به سود قوای نظامی‌ایران تثبیت شد و سپاه پاسداران یکی از ارزنده ترین تجارب نظامی‌خود را کسب کرد.
– تلاش‌های بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ افزایش یافته و به تصویب قطعنامه 598، که در آن برای اولین بار تا حدودی نظریات جمهوری اسلامی‌ایران لحاظ شده بود، در شورای امنیت سازمان ملل انجامید.
– حضور گسترده نظامی‌امریکا و متحدین او در خلیج فارس آغاز شد و یکی از هواپیماهای مسافربری ایران توسط ناوگان امریکا ساقط گردید.
**مناطق و تاسیسات آزاد شده
12 کیلومتر پیشروی به طرف بصره و آزاد کردن 150 کیلومتر مربع.آزاد سازی پاسگاه های بوبیان، شلمچه، کوت سواری و خین.آزاد سازی 14 کیلومتر از جاده آسفالته شلمچه – بصره.آزاد سازی جزایر بوارین، فیاض و ام الطویل.آزاد سازی 11 قرارگاه تیپ ارتش عراق.آزاد سازی روستاهای خرنوبیه، سعیدیه، حنین، سلیمانیه، هسجان، جاسم.عبور از کانال ماهی ، نهر دوعیجی و جاسم.استقرار در 10 کیلومتری بصره و تصرف دریاچه بوبیان و بخشی از کانال ماهی.
** تلفات و تجهیزات منهدم شده دشمن
بیش از 42 هزار کشته و زخمی و اسیر از ارتش عراق ؛ انهدام80 فروند هواپیما.700 دستگاه تانک و نفربر.250 قبضه توپ صحرایی و ضد هوایی.صدها قبضه انواع ادوات نیمه سنگین.1500 دستگاه خودرو.400 دستگاه انواع ادوات مهندسی و رزمی.مقدار زیادی سلاح سبک و مهمات.
در این عملیات 81 تیپ و گردان مستقل دشمن منهدم و 24 تیپ و گردان مستقل نیز آسیب کلی دیدند و تعداد 40 هزار نفر کشته یا زخمی‌و 270 نفر نیز اسیر شدند.
** شهادت سرداران سپاه و بسیج
در این عملیات بزرگ و طولانی که با سنگین‌ترین و بیشترین پاتک‌های دشمن توام بود، چندین تن از فرماندهان برجسته ایرانی مانند «حسین خرازی» فرمانده لشکر14 امام حسین از اصفهان، «یدالله کلهر» قائم‌مقام لشکر 10 سیدالشهدا از استان تهران، «حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالله میثمی» مسؤ‌ول حوزه نمایندگی حضرت امام در قرارگاه خاتم الانبیأ، اسماعیل دقایقی فرمانده لشکر9 بدر، هاشم اعتمادی فرمانده تیپ امام حسن، محمدعلی شاهمرادی فرمانده تیپ44 قمر بنی‌هاشم، حاج قاسم میرحسینی قائم‌مقام لشکر41 ثارالله، محمد فرومندی قائم‌مقام لشکر5 نصر و نوری قایم مقام لشکر 27 محمد رسول الله و تعدادی از فرماندهان رده های مقاومت و گردانهای بسیج و سپاه و هزاران نفر از رزمندگان اسلام به شهادت رسیدند.
** روایت فرماندهان از کربلای 5
روایت فرماندهان سپاه پاسداران از عملیات کربلای 5 ، نشان از رونمایی قدرت سیاسی و نظامی ایران اسلامی برابر تهاجم همه جانبه استکبار جهانی با پیکان قرار دادن رژیم بعث عراق دارد.
** فرمانده سپاه : عملیات کربلای 5 شبیه ترین حادثه به واقعه عاشوراست
سرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب شب‌های عملیات کربلای 5 را ‘شب‌های قدر’ عنوان کردند خطاب به جوانان گفت: شما جوانان که آینده‌سازان این مرز و بوم هستید با ادامه دادن راه شهدا که راهی جز تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی، پیروی از ولایت فقیه، خدمت‌رسانی به مردم و حفظ ارزش‌های دینی نبود اسباب پیشرفت بیش از پیش نظام را فراهم و تقویت کنید.
فرمانده کل سپاه در تشریح عملیات کربلای 5 با اشاره به الگوگیری دفاع مقدس از حادثه عاشورا، عملیات کربلای 5 را بنا به فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی شبیه ترین حادثه دفاع مقدس به واقعه عاشورا دانست.
این فرمانده دوران هشت ساله دفاع مقدس با اشاره به اینکه هر رزمندۀ داوطلب شرکت درعملیات کربلای 5 می دانست که این عملیات بسیار سخت تر از عملیات مختلف گذشته است و خود را آماده شهادت می دانست افزود: درحادثه کربلا نیز یاران و همراهان سالار شهیدان از خطرات همراهی با امام حسین(ع) اطلاع داشتند و خود را برای شهادت آماده کرده بودند و امروز فضای معنوی شلمچه نیز به خاطر جانفشانی های رزمندگان اسلام درعملیات عاشورایی کربلای 5 است.
**محسن رضایی :عبور از دژ شلمچه کارشناسان پنتاگون راحیرت زده کرد
سرلشکر پاسدار محسن رضایی گفت: عملیات کربلای پنج زمانی انجام شد که از دژهای مستحکمی عبور کردیم به‌طوری‌که در تمام دنیا صدا کرد چون ایران از مستحکم‌ترین خطوط دفاعی عراق عبور کرد و این طلسم را شکست.
فرمانده سپاه در دوران دفاع مقدس اظهارکرد: برای ژنرال‌های بین‌المللی و کارشناسان پنتاگون عبور ایران از سخت‌ترین مواضع عراق تعجب‌برانگیز بود که ایران چگونه توانست این مواضع را پشت سر بگذارد.
دبیرمجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: در عملیات کربلای پنج فاصله نیروهای ما تا بصره 12 کیلومتر بود و می‌توانستیم با توپ‌های برد کوتاه مناطق حیاتی بصره مثل پالایشگاه و پادگان‌ها را بمباران کنیم.
محسن رضایی عنوان کرد: نزدیک شدن به بصره اهداف مهمی بود به‌طوری‌که در این عملیات به حقیقت دست‌یافتیم و ارتش عراق جنگ بی‌سابقه‌ای را شروع کرد به‌طوری‌که هیچ‌گاه آتش‌هایی که در عملیات کربلای پنج از سوی دشمن شلیک شد در هیچ‌کدام از عملیات‌ها شلیک نشده بود و رکورد آخرین آتش‌باران دشمن در فاو بود.
فرمانده سپاه در دوران دفاع مقدس تصریح کرد: بیش از دو هفته به‌صورت شبانه‌روز توسط موشک، هواپیما و توپخانه دشمن به سمت ما شلیک می‌شد، روز دهم یا دوازدهم بود یکی از مکالمات عدنان خیرالله را با صدام گرفتیم که صدام به عدنان خیرالله می‌گفت شما چکار می‌کنید که عدنان خیرالله گفت قربان ما دو هزار لوله توپ شلیک می‌کنیم ولی کاری از پیش نمی‌بریم.
وی خاطرنشان کرد: بعد از این پاتک‌ها نتوانستند کاری انجام دهند، صدام دید خیلی آبروریزی شده جلسه‌ای زنده که توسط تلویزیون عراق پخش می‌شد و به فرماندهان گفت برای مردم توضیح دهید که چه پیروزی بزرگی به دست آورده‌اید در واقع تصمیم داشتند به مردم عراق بگویند که پیروز شدیم و ایران نتوانست کاری انجام دهد.
رضایی گفت: اکثر فرماندهان لشکرها شروع کردن از مواضع ضعف حرف می‌زدند ولی صدام می‌گفت شما توانستید از سقوط بصره جلوگیری کنید این‌ها می‌خواستند بصره را تصرف کنند و از آنجا به بغداد پیشروی کنند که شما جلوی آنها را گرفتید؛ این نشان می‌داد آن‌قدر روحیه فرمانده لشکرها تضعیف شده بود که با وجود اینکه توجیه شده بودند جلوی تلویزیون از پیروزی حرف بزنند ولی باز از شکستی که خورده بودند صحبت می‌کردند.
** فرمانده سپاه قدس: کربلای 5، کربلایی در جوار کربلای امام حسین(ع)
سردار سرلشکر حاج قاسم سلیمانی گفت : یکی از پرخاطره ترین و مهمترین برگهای تاریخ پر افتخار جنگ برای مردم کشور ،عملیات کربلای پنج است که اگر بگویم در روز عملیات کربلای پنج، کربلایی در جوار کربلای امام حسین (ع) بوقوع پیوست و همه آن فداکاری، ایثار، گذشت و ارزشهایی که توسط یاران امام حسین (ع) به نمایش در آمد، سخنی به گزاف نگفته ام.
فرمانده سپاه قدس اظهار کرد : چهره های تابناک و بزرگی دراین عملیات بین خودمان داشتیم که انصافاً جای تک تک آنها خالی است. امروز در آن تابلویی که مقابل چشمم مجسم است، قامت رسای آنها را می بینم. انگار همه آنها حس کرده بودند که این عملیات جز آخرین عملیاتهای جنگ است و باید خود را به قافله ای که متعلق به آنهاست برسانند و ملحق شوند.
**کوثری: کارشناسان نظامی دنیا عبور از منطقه شلمچه را غیرممکن می‌دانستند
فرمانده وقت لشگر 27 محمدرسول‌الله (ص) در ایام دوران دفاع مقدس گفت: رزمندگان اسلام درعملیات کربلای 5 با تأسی به فرهنگ عاشورا موفق به عملیات در منطقه‌ای شدند که از نظر کارشناسان نظامی برتر دنیا هیچ نیرویی نمی‌توانست از آن عبور کند.
اسماعیل (محمد) کوثری اظهار کرد: بعد از اینکه عملیات کربلای 4 با عدم موفقیت روبرو شد، رزمندگان اسلام که با یک جنگ روانی روبرو بوده و از نتیجه عملیات گذشته نیز دل‌گیر بودند، برای آغاز یک عملیات دیگر لحظه‌شماری می‌کردند و خواسته‌شان این بود که ما آمده‌ایم تکلیف را انجام دهیم و حاضریم عاشورایی بجنگیم.
وی افزود: در همان روزهایی که عملیات کربلای 4 با عدم موفقیت روبرو شده بود، رادیوی زبان فارسی عراق دائماً آن را به رخ می‌کشید و جنگ روانی به راه انداخته بود.
فرمانده وقت لشگر 27 محمدرسول‌الله (ص) خاطرنشان کرد: کارشناسان نظامی برتر دنیا بر این عقیده بودند که منطقه عملیاتی شلمچه 93 درصد مسلح است و هیچ نیرویی نمی‌تواند از آنجا عبور کند و رزمندگان اسلام درعملیات کربلای 5 به خوبی نشان دادند که با الگو قرار دادن امام حسین (علیه‌السلام) و تکلیف الهی پیروز میدان هستند.
کوثری یادآور شد: رزمندگان اسلام در طول عملیات کربلای 5 حتی یک قدم هم عقب‌نشینی نکردند و با دست خالی توانستند پیروزی بسیار بزرگی را به دست آورند؛ بعد از عبور از کانال ماهی که نزدیک‌ترین نقطه به بصره بود، استکبار به وحشت افتاد و پیغام داد آماده‌ایم قطعنامه با شرایطی که خواسته‌اید را بپذیرد.
کوثری، دلیل پیروزی رزمندگان اسلام را ایثارگری آحاد ملت دانست و گفت: اگر در مقابل دشمن تا دندان مسلح، رزمندگان اسلام ایستادند و پیروزی‌هایی را به دست آورده‌اند، علتش صادقانه بودن و با خدا معامله کردن بود؛ همان‌گونه که یاران امام حسین (علیه‌السلام) مولای خود را یاری کردند.
**سرلشکرغلامعلی رشید: کربلای 5 سرنوشت جنگ را به سود ایران تغییر داد
سرلشکر پاسدارغلامعلی رشید از فرماندهان دوران دفاع مقدس گفت :عملیات کربلای 5 بعد از پیروزی ما در فاو نقش سرنوشت‌سازی در تغییر روند جنگ به سود ایران داشت و در نتیجه موقعیت سیاسی- نظامی ایران را ارتقاء بخشید.
وی افزود: این نکته، برتری‌های تاکتیکی ما در عملیات کربلای 5 را بوضوح نشان داد ، برتری‌های تاکتیکی ما در عملیات کربلای 5 و دستاوردهای سیاسی‌ـ نظامی ما نکتهٔ مهمی را در جنگ به دنیا اثبات کرد.
سرداررشید ادامه داد : در این عملیات برتری نظامی ایران برعراق یک‌بار دیگر به اثبات رسید، غافلگیری تاکتیکی دشمن پیش آمد و فرصت پیشروی در استحکامات دشمن توسط قوای خودی به‌دست آمد، پیروزی در عملیات کربلای 5 علاوه بر دستاوردهای سیاسی از سوی ناظران و تحلیل‌گران خارجی به معنای برتری نظامی ایران بر عراق ارزیابی شد.
معاون سابق ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان گفت: اینکه قدرت دفاعی عراق مورد تردید جدی حامیان عراق قرار گرفت، شکستن خطوط متعدد دفاعی ارتش عراق که من معتقدم از آبگرفتگی تا مثلثی‌های پشت کانال زوجی 9 ردهٔ دفاعی پشت سر هم بود، با محاسبهٔ نهر دوعیجی و نهر جاسم، 9 ردهٔ دفاعی بود و همه جا هم عراق پیش حامیان خودش گفته بود که ایرانی‌ها که سهل است، هیچ ارتشی نمی‌تواند این خطوط مستحکم دفاعی را بشکند، خوب ما این خطوط دفاعی را شکستیم و عبور قدرتمندانهٔ ما از این استحکامات و پیشروی به سمت بصره، قدرت دفاعی عراق را در میان حامیان خودش مورد تردید قرار داد.
سردار رشید افزود: با پیروزی ما در کربلای 5 و اثبات برتری نظامی ایران بر عراق ، عراقی‌ها رفتند سراغ جنگ نفتکش‌ها، مجموعهٔ این مسائل باعث شد که نهایتاً قطعنامهٔ 598 را در آغاز سال 66 شورای امنیت صادر کرد و برای نخستین‌بار به بخشی از خواسته‌های ملّت ایران توجه شود.
** رییس دفتر صدام: آغاز حمله کربلای 5 و ازهم پاشیدن ارتش عراق
عملیات ساعت اولیه بامدادی روز 19 دی سال 1365 شروع شد. یگان ها در طول شب زیر نور مهتاب حرکت خود را آغاز کرده و نیروهایشان را به پشت مواضع دشمن رسانده بودند.
سرلشکر عبدالحمید محمود الخطاب ، رئیس دفتر صدام درباره این عملیات می گوید: تاریخ 16 ژنویه 1987 مطابق با 19 دی 1365 تلفن دفتر رئیس جمهوری عراق به صدا درآمد.
خبر حمله به شلمچه را دادند. صدام دائم زیر لب می گفت: « امان از دست افراد (امام ) خمینی… امان …» مدام پلک هایش به هم می خورد. به او عرض کردم که اتفاق مهمی پیش آمده است ؟ رئیس جمهوری که در اتاق قدم می زد، گفت «امشب بصره به دست نیروهای ایران خواهد افتاد».
همان شب جلسه ای تشکیل شد که تا صبح ادامه داشت. ارتش ما داشت از هم می پاشید. ماشین جنگی و مدرن ما از کار می افتاد. هر روز و هر ساعت گزارش هایی درباره عقب نشینی و تلفات بهت آور به دست ما می رسید. وقتی خبر رسید نیروهای ایرانی به منطقه دیده بانی شماره یک لشکر 11 رسیده اند، رئیس جمهوری گفت «الان زمان آن فرا رسیده که از سلاح شیمیایی استفاده کنیم».
با هدایت مستقیم صدام این کار انجام شد. با این احوال ، رئیس جمهوری هیچ گاه مایل به پایان جنگ نبود. او در جلسه های محرمانه به ما می گفت «امیدوارم این جنگ ادامه یابد، چون کمک های کشورهای خلیج فارس ادامه خواهد داشت و ما با این ثروت می توانیم مشکلات داخلی را هم حل کنیم.
اگرچه تعداد مصدومان شیمیایی متوسط و شدید عملیات کربلای 5 کمتر از 3 هزار نفر می شدند، اما با در نظر گرفتن مصدومان خفیف احتمالا جمع آنان به 7 هزار نفر می رسید.
** دلایل انتخاب منطقه شلمچه
– ارزش سیاسی نظامی زمین شلمچه؛ در شرایط حاکم بر جنگ ، انتخاب منطقه عملیاتی واهمیت سیاسی نظامی آن از جایگاه ویژه ای برخوردار بود. با توجه به این که شهر بصره وتاسیسات نفتی آن به عنوان مهم ترین هدف استراتژی نظامی جمهوری اسلامی در دستور کار قرار داشت ، منطقه شلمچه می توانست به عنوان سر پل مناسب جهت دستیابی به شهربصره و تاسیسات عمده نفتی عراق ، مورد بهره برداری قرار گیرد.
– استقرار یگان ها در منطقه ونقش آن در غافلگیری دشمن؛ از آنجا که منطقه شلمچه ، یکی از محورهای پشتیبانی کننده عملیات کربلای 4 به شمار می رفت و قرارگاه نجف با یگان های تابعه در این محور عمل می کرد، بخش قابل توجهی از منطقه و عقبه های آن به طور نسبی آماده بهره برداری بود.
– انطباق ویژگی های منطقه شلمچه با شعار عملیات سرنوشت ساز؛ تصرف شلمچه به دلیل نزدیکی به بصره و اهمیت آن به منظور محاصره اقتصادی عراق می توانست تا حدودی پاسخگوی انتظارات عمومی ناشی از تبلیغات عملیات سرنوشت ساز باشد.
– تناسب منطقه با توان موجود؛ محدودیت توان خودی در پشتیبانی از جنگ ، همواره انتخاب منطقه عملیاتی را تحت الشعاع قرار می داد و فرماندهان نظامی نیز در انتخاب منطقه عملیاتی به دلیل محدودیت توان دچار تنگنا بودند. در این منطقه ، توان باقیمانده از عملیات کربلای 4 ، برای عملیات کربلای 5 کافی بود.
– قابل پدافند بودن منطقه به دلیل وجود عوارض مناسب؛ از ویژگی دیگر منطقه شلمچه ، وجود عوارض طبیعی و مصنوعی در آن بود که امکان پدافند در هر مرحله از عملیات را فراهم می کرد.
– امکان آتش مناسب؛ محدودیت دشمن در استفاده از جاده های مواصلاتی به دلیل فشردگی زمین ، تاثیر آتش توپخانه و ادوات نیروهای خودی را بسیار افزایش می داد.
– شلمچه و موفقیت نیروهای عمل کننده در عملیات کربلای 4؛ در طراحی عملیات کربلای 4 ابتدا محور شلمچه به عنوان یکی از فلش های اصلی حمله و سپس به دلایلی چون محدودیت توان ، به عنوان حرکت تامین کننده جناح راست عملیات و با هدف درگیرکردن سپاه سوم و تجزیه فرماندهی ، امکانات و توان دشمن ، در نظر گرفته شد، اگر چه ماموریت این منطقه در 2 محور پنج ضلعی و جزیره بوارین به عهده قرارگاه نجف قرار گرفت که به جز رخنه یگان های 19 و 57 درپشت خطوط دفاعی شلمچه در بوارین موفقیتی به دست نیامد اما دست آوردهای شلمچه قابل بهره برداری و توجه بود.
** بازتاب عملیات کربلای 5 در رسانه ها محافل سیاسی جهان
پیشروی در شرق بصره ، توانایی ها و قابلیت های نظامی عراق را بار دیگر زیر سوال برد ، به طوریکه روزنامه ‘ آبرزور’ چاپ پاریس به نقل از کارشناسان غربی نوشت:’ برای اولین بار از آغاز جنگ تاکنون ، ناظران و کارشناسان غربی در مورد امکانات دفاعی عراق دچار تردید شده اند.’
همچنین تأکید برتوانایی نظامی ایران ، چنانکه شبکه بی بی سی طی تحلیلی درهمین زمینه ، با توجه به تجربه سپاه در عملیات فاو و عبور از رودخانه اروند ، ضمن اشاره به عبور از منطقه آبگرفتگی و کانال پرورش ماهی درکربلای 5 اعلام کرد: ‘ موفقیت ایران در عبور از دریاچه ماهی ، یک بار دیگر توانایی ایران درعبوراز آبراهها رانشان می دهد. ‘
هفته نامه نیوزویک نیز نوشت : ‘ تهاجم ایرانی ها در نزدیکی بصره ، حداقل یک مساله را درخصوص جنگ ایران و عراق تغییر داده و آن این مساله است که برای اولین بار طی چند سال گذشته ، این احتمال را که یک طرف حقیقتا’ بر دیگری پیروز شود ، مطرح ساخته است.’
« کربلای 5 نقطه عطفی در فرهنگ ایثار و شهادت در کشور ما جمهوری اسلامی ایران است».
اجتمام / 1095 **1569
گزارش : رضا رضائی مجد ** انتشار : علی حبیبی
*آگاهی از آخرین اخبار اجتماعی و حوادث ایران و جهان در کانال تلگرام گروه اجتماعی ایرنا:
@irnaej
https://t.me/irnaej
انتهای پیام /*